7 AĞUSTOS 1921 PAZARTESİ
Üç ay süreyle
Başkomutan seçilen ve Meclis’in yetkilerini kullanması kabul edilen Başkomutan Mustafa
Kemal, milletin maddi kaynaklarını savaşın emrine verebilmek için çıkardığı 10
maddelik Tekalif-i Milliye (Milli Yükümlülük) emirlerinin 6’sını bugün yayınlar.
(a) Emirler şöyledir:
1-Satınalmalar için en
büyük mülki amirin başkanlığında her ilçe merkezinde ücretsiz olarak çalışacak
komsyonlar kurulacak, komisyonlar, ambarları sayarak rapor tutacak.
2-Her ev, birer takım
çamaşır, bir çift çarık ve çorap verecek, çok yoksul olanların bu yükümlülüğünü
de zenginler karşılayacak.
3-Asker elbisesi
yapmaya yarayan bez ve kumaşların ve ayakkabı malzemesinin ve
4-Yiyecek maddelerinin
yüzde 40’ına el konulacak,
5-Ulaştırma araçlarına
sahip olanlar her ay askeri-araç gereçleri 100km öteye taşıyacaklar
6-Terk edilmiş mallara
el konacak. Bu emirlere uymayanlar, vatan ihaneti suçuyla İstiklal
Mahkemeleri’nde yargılanacaklar.
(a)
Orduya yardım için (1)
Numaralı Tekalifi Milliye Emri
(7. VIII. 1921)
Tekâlifi Milliye emri
Numara (1)
Madde 1-5-6-37 tarih
928 numaralı Heyeti Vekile kararının ikinci maddesinde bazı mübayaat için en
büyük Mülkiye memurunun riyaseti altında Maliye ve Askeriye memurlariyle
Meclisi îdare ve Belediye Ticaret Odası mevcut olan yerlerde ikişer azadan
mürekkep bir Komisyon teşkili emir buyuruluyordu. Bu komisyonlar derhal her
Kaza merkezinde teşekkül edecek ilâveten Kazalar Anadolu ve Rumeli Müdafaai
Hukuk Cemiyeti Heyeti Merkeziye ve idarelerinden iki aza da mezkûr Komisyona
aza sıfatiyle dahil olacaklardır. Bu komisyonların ismi Tekâlifi Milliye
Komisyonlarıdır. Komisyonlar 11.8.37 tarihinden itibaren daima hali inikatta
bulunacak ve Komisyon azaları hiçbir ücret almayacaklardır. Her Komisyon iki ay
müddetle hizmeti askeriyeden tecil edilmek üzere ikişer kâtip, dörder memur
ayrıca istihdam edeceklerdir.
2- Tekâlifi Milliye
Komisyonları bu emrin alınmasını müteakip tebliğ edilecek olan Tekâlifi Milliye
evamiri esasiyesini selâhiyeti kâmile ile tatbik ile mükellef olacaklar bu
suretle seferber ordu ihtiyacını temin edeceklerdir.
3- Mezkûr Tekâlifi
Milliye Komisyonlarından İzmit ve Bolu Sancakları dahilinde bulunanların
hasılai mesaisi Kocaeli Mıntıkası Kumandanlığına ve Zonguldak Livası, Ankara
Vilâyeti, Müstakil Aksaray Sancağı, Konya Vilâyeti, Silifke Sancağıyle bu
sayılan mıntıkanın garbında kalan aksamı arazideki Komisyonlar hasılai mesaisi
Garp Cephesine ve Elcezire ve Şark Ordusu mıntıkalarındaki Komisyonlar hasılai
mesaisi mezkûr ordulara ismi geçmeyen menatıktan başka olarak merkezi Anadoluda
kalan bilumum Komisyonlar hasılatı Müdafaai Müliyeye aittir. Merkez Ordusu
Adana ve Ayıntap cepheleri ihtiyacatı Müdafaai Milliyeye muhtas yerlerden
tefrik olunacaktır.
4- Bilâ istisna
memleket dahilindeki her Komisyon bu vazifenin ifasına devam edecek ve 10 Eylül
sene 337 tarihine kadar 15, 20, 25, 30 Ağustos 337 ve 5 Eylül 10 Eylül 337
tarihinde Müdafaai Milliye Levazımatı Umumiye Dairesine anbar mevcutları
hakkında telgrafla rapor vereceklerdir. Aynı zamanda cephelere mıntıkalarında
bulunan Komisyonlardan Garp Cephesi Komisyonlarından Aksaray, Konya, Karahisar
Livalariyle bunun cenubunda bulunan mıntıka Komisyonları yakınlığına göre Konya
Menzil Müfettişliğine ve bu muhitin şimalinde bulunan Komisyonlar Ankara Menzil
Müfettişliğine ve Kocaeli mıntıkasındakiler Kocaeli Levazım Riyasetine ve
Elcezire ve Şark Ordusu mıntıkasındaki Komisyonlar mezkûr cephe Levazım
Riyasetine raporlarının birer suretlerini vereceklerdir.
5- Komisyonlar aza ve
memurlarından en ufak tekâsül ve suiistimali görülenler hıyaneti vataniye
cürmiyle tecziye edileceklerdir.
6- 1 numaralı olan bu
emir tekmil Kazalara Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Heyeti Merkeziyelerine
tebliğ edilmek üzere Vilâyet ve Müstakil Livalara ve İstiklâl Mahkemelerine
tekmil Ahzıasker şubelerine tebliğ edilmek üzere her ahzıasker kalem Riyasetine
ve Cepheler Kumandanlıklarına ve bilumum Vekâletlere ve Ankara ve Konya Menzil
Müfettişliklerine tebliğ edilmiştir. Emrin vusulü tarih ve saatini ve anlaşıldığını,
alan makamat telgrafla haber vereceklerdir.
7- Bu emir ve bunu
müteakip verilecek tekâlifi Milliye evamiri esasiyesi her tarafta en büyük
Mülkiye memuru tarafından vesaiti muhtelife ile neşr ve ilân edilecektir. 7
Ağustos 337
Türkiye Büyük Millet
Meclisi Reisi
Başkumandan
Mustafa Kemal
Tekâlifi Milliye emri
Numara (2)
Madde 1- Ordu ilbas ve
teçhizinin tevsien tedariki için berveçhiâti tedabir ittihaz edilecektir:
Bu tedabirin tatbikine
bir numaralı evamirde muharrer olan tekâlifi Milliye Komisyonları memurdur.
a- Her kazada mevcut
hane adedince Kaza birer takım çamaşır ve birer çift çarık ve çorabı nihayet 10
Eylül 37 tarihine kadar tamamen ihzar ve Komisyonlar anbarlarına idhara
mecburdur. Şu suretle meselâ on bin haneyi ihtiva eden bir Kaza behemehal on
bin takım çamaşır ve on bin çarık ve çorap verecektir.
b- Pek fakir hanenin bu
teberrudan istisnası ve bu fakirin hissesinin diğer bir zengine tahmili, derc
ve teberruata memur olan Komisyonun vazifesidir.
d- Toplanan çorap ve
çamaşır ve çarıklar mahalli Komisyonuna halk tarafından teslim edilecek ve
verilen şeyler Komisyonun bir memurunun mesuliyeti altında tahtı muhafazaya
alınacak ve müteberria Komisyon tarafından teberruatı miktarını ve tarihi
teslimini mübeyyin bir makbuz verilecektir.
2- Bu emri alan her
Komisyon Reisi memur olduğu Kazasının hanesi mevcudunu emri aldığı tarihten 10
Eylül 37 tarihine kadar verilen vazifeyi ikmal edeceğini telgrafla Levazımatı
Umumiyeye bildirecektir.
3- Hitamı teberruatta
Tekâlifi Milliye Komisyonu ziyri mazbatalı üç kıt‘a defter yaparak, bir
nüshasını Levazımatı Umumiyeye gönderecek, diğer nüshalardan birisi Komisyon
Reisinde ve diğeri mahalli Mal Memurunun nezdinde Müfettişler tarafından talep
olununca irae edilmek üzere mevcut bulunacaktır.
4- Bu emrin tarzı
icrasında en ufak suiistimali görülenler hiyaneti vataniye cürmiyle itham
edileceklerdir.
5- Bu emir bilumum
Kazalara hemen tebliğ edilmek üzere Vilâyet ve Livalara ve İstiklâl
Mahkemelerine berayı malûmat Vekâletlere ve Cephe Kumandanlıklarına verilmiştir.
7 Ağustos 337
Büyük Millet Meclisi
Reisi
Başkumandan
Mustafa Kemal
Tekâlifi Milliye emri
Numara (3)
Madde 1- Ordu ilbas ve
teçhizinin tevsii için berveçhiâti tedabir ittihaz edilecektir: Bu tedabirin
tatbikinden 1 numaralı emirde vazife ve sureti teşekkülleri bildirilen Tekâlifi
Milliye Komisyonları mesuldür.
a- Tüccar ve ahali
yedinde mevcut bilumum rengi ne olursa olsun çamaşırlık bez, amerikan, patiska,
pamuk, yıkanmış yün, yıkanmamış yün, tiftik, fantazi kumaşlar hariç olmak üzere
erkek elbisesi imaline salih her nevi yazlık ve kışlık kumaşlar kalın bezler,
kösele ve iğne, taban astarlığı, sarı ve siyah meşin, sahtiyandan mamul yemeni,
çarık, botin, çarık imaline mahsus deri, demir, kundura çivisi, tel çivi,
kundura ve saraç iplikleri, nallık- demir, veya mamul nal, mıh, yem torbası,
yular, belleme, kolan, kaşağı, gübre ve sicim ve urgan stoklarından yüzde kırk
miktarına tekâlifi Milliye Komisyonlarınca derhal vazı‘yet edilecek ve takdiri
fiyat edilerek alınan miktarı mübeyyin olmak üzere Komisyonun imza ve mühürlerini
havi kuruşlu bir mazbata sahibi yedine verilecektir.
b- Dahildeki malzemenin
bu suretle bir kısmının alınmasından mütevellit fiyat farkını tevzin için
hariçten gelecek bu cins malların yüzde onu dahi iskelelerde ayni şerait
dahilinde ordu ihtiyacatı için alınacak, yüzde doksanına katiyen müdahale
edilmeyerek eshabının emrine bırakılacaktır.
c- Alınan mallardan
mütebaki kalan ve ithal edilecek olan bu cins stokların nakil ve furuhtu
tamamiyle serbesttir.
d- Çocuk ve kadın
elbiseleri ve levazımiyle lüks eşya almak sureti katiyede memnudur.
Madde 2- Hariçten mal
getiren tüccarlardan Tekâlifi Milliye Komisyonlarına mal veren ve mukabilinde
kuruşlu mazbata alan tüccarların mazbatalarında muharrer miktar istihkaklarının
yüzde yirmisi bilahare getirecekleri malların gümrük bedeline mahsup
edilecektir.
3- Bu muamelat hakkında
da iki numaralı emrin üçüncü maddesinde tafsil edildiği veçhile Komisyonlarca
üç kıta defter tanzim edilecektir.
4- Bu emre muhalefet
ederek malını gizleyenler veya suiistimali görülenler kim olursa olsun hiyaneti
vataniye ile tecrim edileceklerdir.
5- Üç numaralı olan bu
emir derhal Komisyonlara tebliğ edilmek üzere Vilâyat ve Livalara ve İstiklâl
Mahkemelerine yazılmış ve berayı malûmat Vekâletlere ve Cephe Kumandanlıklarına
verilmiştir.
7 Ağustos 337
Büyük Millet Meclisi
Reisi
Başkumandan
Mustafa Kemal
Tekâlifi Milliye emri
Numara (4)
Emri ahire kadar
Ordunun iaşesi için berveçhiâti tedabir ittihaz edilecek ve bu tedabirin
tatbikinden bir numaralı emirle sureti teşkilleri bildirilen Tekâlifi Milliye
Komisyonları mesul olacaktır.
1- Elde mevcut buğday,
saman, un, arpa, fasulye, bulgur, nohut, mercimek ve kasaplık hayvanat, Şeker,
gaz, pirinç, sabun, yağ, tuz, zeytin yağı, çay, mum stoklarından yüzde kırkına
Komisyonlarca vazı‘yet edilerek ambarlara alınacaktır. Takdir edilecek fiyat
üzerinden eshabı yeddine kuruşlu mazbata verilecektir.
2- Komisyonlarca derc
olunan, buğdayların una tahvili için Komisyonlar mıntıkalarında mevcut fabrika
ve değirmenlere mütesaviyen taksimi amal edecek ve bu say meccanen olacaktır.
3- Bu hususta en ufak
suiistimali görülen memurun veya tekâliften kendisini azade tutan ferdin cezası
hiyaneti vataniyedir.
4- Dört numaralı olan
bu emir hemen Komisyonlara tebliğ edilmek üzere Vilâyet ve Livalara ve İstiklâl
Mahkemelerine yazılmış berayı malûmat Vekâletlere ve Cephe Kumandanlarına birer
suret verilmiştir.
7 Ağustos 337
Büyük Millet Meclisi
Reisi
Başkumandan
Mustafa Kemal
Nakliyat hakkında 5
numaralı emir.
Ordu nakliyatının
teinini için berveçhiâti tedabir ittihaz edilecek, bu tedabirin tatbikinden bir
numaralı emirde teşekkülü bildirilen Komisyon mesul olacaktır.
1- Ciheti askeriyece
suru muhtelife ile ordu ihtiyacı için alınan vesaiti nakliye hariç olmak üzere
memlekette kalan vesaiti nakliye eshabı her ay ordu malzemesinden bir kısmını
kendi vasıtasiyle yüz kilometrelik bir mesafeye meccanen nakle mecburdur. Bu
naklin devam ettiği müddetçe nakliye sahibi ve hayvanatı ordu anbarından iaşe
olunur.
2- Bir ay zarfında bu
vazifeyi gören fert o ay zarfında yeni bir vazifei nakliye almaz. Tekâlifi Milliye
Komisyonunun sevkettiği eşya veya erzak irsaliyesi ziyrinin malı tesellüm eden
anbar tarafından tasdiki o aylık muafiyet hakkını o ferde verir.
3- İki, üç, dört
numaralı emirlerle toplanan mevat ve erzak Levazımatı Umumiyenin göstereceği
esas askeri anbarlara Tekâlifi Milliye Komisyonları tarafından bu mükellefiyeti
nakliye usuliyle sevk ve idhar edilirler.
4- Müteahhit nakliye
kolları diğer halkın tâbi oldukları şehrî yüz kilometrelik nakliyatı meccanen yapmağa
mecburdurlar.
5- Bu emri alan her
Tekâlifi Milliye Komisyonu kendi mıntıkası dahilinde mükellefiyeti nakliyeye
dahil olabilecek vesaitin cins ve miktarını 15 Ağustos 337 tarihine kadar
Müdafaai Milliye Sevkiyat ve Nakliyat Müdüriyeti Umumiyesine ve cephe
mıntıkalarında bulunanlar ise Sevkiyat ve Nakliyata bildirmekle beraber
mıntıkasında bulundukları Menzil Müfettişliklerine veya Ordu Erkânıharbiye
Riyasetlerine bildireceklerdir.
6- Bu
mükellefiyetlerden kaçanlar veya bu mükellefiyeti tatbikte suiistimali
görülenler hıyaneti vataniye ile tecziye olunacaktır.
7- 5 numaralı olan bu
emir hemen Tekâlifi Milliye Komisyonuna tebliğ edilmek üzere bilumum vilâyat ve
Livalara yazılmış ve İstiklâl Mahkemelerine ve berayı malûmat Vekâletlere ve
Cephe Kumandanlıklarına birer suret verilmiştir.
7 Ağustos 337
Büyük Millet Meclisi
Reisi
Başkumandan
Mustafa Kemal
7 Ağustos 337
Emvali Metruke hakkında
6 numaralı emir
1- İki, üç, dört
numaralı tekâlifi Milliye emirlerinde tedariki bildirilen eşya ve erzak
cinsinden muhtelif mahallerde mevcut emvali metrukeye Tekâlifi Milliye
Komisyonlarınca vazı‘yet edilecek, miktarı tesbit ve fiyatı takdir olunarak
kuruşlu bir mazbata mahallî mal sandığına verilecektir.
2- Emvali Metrukeden bu
suretle alınanlar için Tekâlifi Milliye Komisyonları evvelki emirlerde
bildirildiği veçhile üçer kıta muntazam defter tutacaklar, bunun bir suretini
Levazımatı Umumiyeye göndereceklerdir.
3- Alınan Emvali
Metruke cins ve miktarları 10 Eylül 37 tarihine kadar Müdafaai Milliye
Levazımatı Umumiye Dairesine Tekâlifi Milliye Komisyonları tarafından telgrafla
bildirilecektir.
4- Emvali Metrukenin
derç ve idharında tekâsül ve suiistimali görülenler ve tekâlifi kendi malı imiş
gibi tesahup etmeğe kalkanlar hiyaneti vataniye cürmüyle itham edileceklerdir.
5- 6 numaralı olan bu
Tekâlifi Milliye emri hemen Komisyonlara tebliğ edilmek üzere bilumum Vilâyat
ve Livalara ve İstiklâl Mahkemelerine yazılmış berayı malûmat Vekâletlere ve
Cephe Kumandanlığına yazılmıştır.
7 Ağustos 37
Türkiye Büyük Millet
Meclisi Reisi
Başkumandan
Mustafa Kemal
Kaynakça:
1-
Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2007
2-Erol
Mütercimler, Fikrimizin Rehberi, 2008
3- Salih Karaoğlu, Kurtuluş Savaşı Destanı, 2010
4-Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek
Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk'ün tamim, telgraf ve
beyannameleri IV, 2006
Yorumlar
Yorum Gönder