31 TEMMUZ 1921 PAZARTESİ

31 TEMMUZ 1921 PAZARTESİ

Mustafa Kemal, Kâzım Karabekir’e 25.7.1921 tarihli telgrafa ek bir telgraf gönderir:

 “...Anayasa’nın yapılmasında acele sayılan hareket tarzının gerekçesi, bütün dünyada ve memleketimizde hissedilen halkçılık cereyanını esaslı şekil üzerinde tespit ile bu husustan başka, karışıklığa da yer verilmemek, aynı zamanda asırlardan beri devamlı olarak yetkisi olmayanlar elinde kötüye kullanılan millî hukuku korumak için bu hukukun esas sahibi olan millete de söz hakkı tanımak ve bu yüksek fikrin gelişmesi için bugünkü mevcut şartlardan yararlanmaktır”. ^(a)

 

(a)

Teşkilat Kanunundaki Halkçılık ve Müd. Huk. Grubu Hakkında

31. VII. 1921

Ankara 31 Temmuz 1337

Şark Cephesi Kumandanı Kâzım Karabekir Paşa Hazretlerine

25 Temmuz 1337 şifre mabadidir.

4- İzahı arzu buyurulan diğer üç noktayı da arz edeyim. Teşkilât kanununun yapılmasında istical telâkki buyurulan tarzı hareketin hikmeti bütün dünyada ve memleketimizde mahsus olan halkçılık cereyanını esaslı bir şekil üzerinde tesbit ile bu mevzudan başka ihtilâta da mahal verilmemek aynı zamanda asırlardan beri mütemadiyen naehiller elinde suiistimal edilen hukuku milliyeyi siyanet için bu hukukun sahibi aslisi olan millete de hakkı kelâm bahş eylemek ve bu yüksek fikrin inkişafı için şeraiti hazırai fevkaladeden istifade eylemektir. Kanunun ciheti tatbikiyesindeki imkân derecesini ölçmek içinde bu işle iştigale fırsat bulacakların azim ve kabiliyeti idariyesini mevzuu bahis eylemek lâzım gelir. Hilâfet ve saltanat meselei esasiye olarak mevcut değildir. Türkiye‘nin başında halife i islâm olacak ve bir hükümdar sultan bulunacaktır. Mevzuubahis olan mesele, hükümdarın hukuku olup bunun tayin ve tahdidi için son bir kaç asrın tecarübü ve devlet mefhumundaki millet hukukunun mânayı hakikisi âmil olmalıdır. Bu esas üzerinde henüz tesbit edilmiş kat‘i bir düsturumuz yoktur.

5- Müdafaai Hukuk Grubu Heyeti idaresi hakkındaki noktai nazarı devletleri için bir şey söylemeden evvel muhtelif işlerde muhtelif anasır ve çalışmak zaruretini gözönüne alır ve muhitimizde efkâr ve akaidi esasiyesi fezaili zatiyesi kıymeti ilmiye vesaire gibi maddi ve manevi evsafı şahsiyesi ile şeraiti lâzimeyi haiz adam bulmanın ademi imkânıdır. Derpiş buyurulursa ve bu grup heyeti idaresinin yüzlerce azanın ekseriyeti arasile intihab edildiği ilâve olunursa netice taayyün eder.

Grup riyasetinin tarafımdan deruhde edilmemesi lüzumunu natık olarak serd buyurulan mütalâata gelince: Bu işi yaparken buyurduğunuz esasları kamilen düşündük ve bu mevzuda uzun münakakalar yaptık. Mecliste ıslahat ve müdafaai hukuk, istiklâl gruplarile halk zümresi vesaire gibi bir çok teşkilât vücude geldiği halde bunların hiç birisi. Mabadı var.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi

Mustafa Kemal

 

Kaynakça:

1- Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2007

2-Erol Mütercimler, Fikrimizin Rehberi, 2008

3-Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk’ün tamim, telgraf ve beyannameleri IV, 2006