29 NİSAN 1920 PERŞEMBE - Hıyanet-i Vataniye Kanunu kabul edildi.

29 NİSAN 1920 PERŞEMBE

Mustafa Kemal, Konya’da 12. Kolordu Komutanı Fahrettin (Altay) Bey’e, şair Mehmet Akif’in Burdur’dan milletvekili seçilmesinin teminini isteyen bir telgraf gönderir.

Mustafa Kemal, 27 Nisan günü Ankara’ya gelen Fevzi Paşa’nın Meclis’te verdiği nutka dair bir genelge yayınlar. ^(a)

Mustafa Kemal, yeni kurulan Orenburg İslâm Hükûmeti’ne tebrik telgrafı gönderir.^(b)

TBMM’de, Meclise karşı ayaklanmaya sebep olacak söz, yazı ve davranışlar için ölüm cezası getiren Hıyanet-i Vataniye Kanunu kabul edilir.

Kastamonu Valiliği, TBMM karşıtı olaylar üzerine, Çerkez ve Safranbolu’da sıkıyönetim ilan eder.

(a)

Fevzi Paşa’nın Büyük Millet Meclisi’nde verdiği nutka dair genelge

(29. IV. 1920)

Yirminci Kolordu Kumandanlığına

Nisanın yirmiyedinci Salı günü Ankara‘ya teşrif buyurarak doğruca Büyük Millet Meclisine dahil olan Harbiye Nazırı sabıkı Fevzi Paşa Hazretleri mufassal bir nutuk irat buyurmuşlardır. Mezkûr nutkun aslı Meclis zabıtnamesinde intişar edecektir. Hulâsası berveçhiâtidir:

Mevkii esaretten kurtularak milletin sinei serbestisine ilticaya muvaffak olduğumdan dolayı Cenabıhakka hamdeylerim. İstanbul işgali pek feci bir şekilde icra edilmiş, onuncu Fırka Mızıka efradı uyku esnasında basılarak bâzı neferler şehit edilmiştir. Harbiye Nezareti Nazır odası süngülü askerlerle açılmış ve Babıâliye hareketim esnasında etrafı süngülü İngiliz askerleri ihata eylemişti. Cuma Selâmlığında Rikâbı İahanede kudreti saltanatın timsali olarak bulunması mûtad olan müsellâh Osmanlı askerinin vücuduna müsaade edilmemiştir. Selâmlıktan sonra Huzura kabul buyurulan Müşarünileyh tarafı Şahaneden kemali hüzünü elemle âtideki beyanat şereftebliğ buyurulmuştur.

(Ben bugün böyle azabı elim içinde Camie gelmek istemiyordum. Fakat bu bir vazifei diniyedir. Cenabı hakka bir ibadet olan bu vaifeyi geri bırakmağı münasip görmedim. Ancak elli senelik sui tasmimler gerek benim ve gerekse sizin Kabinenizin üzerine yıkıldığını görmekle fevkalade dilhunum. Enkazın altında ezildik ...................). İngilizlerin pek şeni olan tazyikatı karşısında teessüratı Şahaneyi intak eden bu cümleler dikkatle okunmalı ve ahkâmı ahaliye anlatılmalıdır, işgalden itibaren Nazırların her telgrafı kontrol edilmiş ve birer suretinin Fransızca yazılması tahtı mecburiyete alınmıştır, İngilizler kendi arzulan dahilinde bir sulhu kabul edecek bir kabineyi mevkii iktidara getireceklerini açıkça söylemişler ve Salih Paşa Kabinesini süngü ile Babıâliden atacaklarını ihsas eylemişlerdir. Kabinenin tedabiri muslihanesini İngilizlere kabul ettirmek mümkün olamamış ve ahalii İslâmiyeyi birbirine kırdırarak naili emel olmak esasından ibaret olan İngiliz maksadının tatbikatına başlanmıştır. Milletin hissi hakbini elbette bundaki fecaati görecek ve anlıyacaktır.

Büyük Millet Meclisi karariyle

Mustafa Kemal

(b)

Yeni kurulan Orenburg Hükümetine yazılan tebrik

(29. IV. 1920)

15. Kolordu Kumandanı Kâzım Karabekir Paşa Hazretlerine

Âtideki telgrafnamenin mahalline isalile inbasını rica eylerim. 29/4/1336

Büyük Millet Meclisi Reisi

Mustafa Kemal

Orenburg Hükümeti İslâmiyesine

Ankara‘da müteşekkil Büyük Millet Meclisi yeni bir dindaş ve kardeş hükümet olarak Orenburg Hükümetinin teşkili haberine sürür ile muttali olmuştur. Meclisin müttefikan verdiği karara tebaan yeni hükümetinizi kemâli samimiyetle tebrik eder ve bilcümle harekâtınızda muvaffakiyeti sübhaniyenin refik olmasını tazarru eylerim.

Ankara‘da Büyük Millet Meclisi Reisi

Mustafa Kemal

Kaynakça:

1- Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Atatürk

Araştırma Merkezi, Ankara, 2007

2-Erol Mütercimler, Fikrimizin Rehberi, 2008

3-Salih Karaoğlu, Kurtuluş Savaşı Destanı, 2010

4-Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk’ün tamim,telgraf ve beyannameleri IV, 2006