22 OCAK 1920 PERŞEMBE - Mustafa Kemal, Harbiye Nazırı ile Genelkurmay Başkanı’nın yerlerinde bırakılmasını istedi

22 OCAK 1920 PERŞEMBE

Mustafa Kemâl, İngilizlerin verdiği nota üzerine nazırlıktan istifa ettiğini bildiren Harbiye Nazırı Cemal Paşa’ya şu telgrafı gönderir:

“...Heyet-i Temsiliye’nin bir temsilcisi olan zat-ı devletlerinin, Heyet-i Temsiliye’nin haberi olmaksızın ve hatta onun görüşüne rağmen çekilmeniz kabul edilemez. İngilizlerin, sizi zorla vazifeden ayırmaları ihtimali bile bizim hesabımızdadır ve süratle önlemleri alınmıştır. Metanetle mevkiinizi korumanız kesin isteğimizdir.”  “İngilizlerin emri sonucu olarak Harbiye Nezareti’ni terk ettiğiniz anlaşılıyor. ...Eğer görev başına gelmemekte ısrar ederseniz, İngilizlerin, milletin bağımsızlığını bozduğunu ilân ederken, Harbiye Nazırı’nın da vatanî vazifesini yerine getirmemekten sorumlu olduğunu ağır bir şekilde ilâve etmek mecburiyetindeyiz.”

Mustafa Kemâl diğer yandan Sadrazam Ali Rıza Paşa’ya da bir telgraf gönderir: “İngilizlerin, Harbiye Nazırı’nın ve Genelkurmay Başkanı’nın değiştirilmesini istemeleri, devletin siyasî bağımsızlığına kesin bir tecavüzdür. ...Siyasî bağımsızlığımıza yapılan bu açık tecavüzü, devletçe kabul eder ve milletçe sessiz kalırsak, siyasî varlığımız aleyhinde en kötü karar ve uygulamalara kendi tarafımızdan yol vermiş olacağımıza şüphemiz yoktur. Bu nedenle İngilizlerin İstanbul’da muhtemel tecavüzleri ne şekil ve ne dereceye varacak olursa olsun, içeride ve dışarıda Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ne dayandığı bilinen Hükûmetin, bu teklifi şiddetle reddetmesi ve Harbiye Nazırı ile Genelkurmay Başkanı’nın yerlerinde bırakılması kesin isteğimizdir.”

Mustafa Kemâl, İngilizlerin İstanbul’da Harbiye Nazırı ile Genelkurmay Başkanı’nın görevden uzaklaştırılmalarını istemeleri üzerine milletvekillerine de bir bildiri yayımlar: “...İngilizlerin tecavüzü geri alınmadığı takdirde Meclis’in vazifesi, Anadolu’ya geçmek ve milletin idaresini üzerine almaktır. Bu hareket, bütün milletin kuvvetlerini kendisinde toplamış olan Kuva-yi Milliye tarafından her yönüyle desteklenecektir.”

Mustafa Kemâl’in, kolordu komutanlarına direktifi ise şöyle olur: “İngilizler İstanbul’da nazır veya mebuslardan bazılarını tutuklarsa, karşılık olarak Anadolu’da bulunan İngiliz subayları tutuklanacaktır.”

Mustafa Kemâl, Barış Konferansı’ndaki gelişmeler hakkında Erzurum’a bir telgraf gönderir. ^(a)

(a)

Barış Konferansı’nda lehte bir akım

(22. I. 1920)

Erzurum Heyeti Merkeziyesine

Sol cenah ve ileri efkâr cereyanlarının tesiri altında Cemiyeti Akvam içinde aleyhimizde kararlar ittihazına müsait tesanüdü tam yoktur. Teşkilâtı milliye ve müdafaai hukukumuzun konferansın lehimize imalesine yardım edeceğine şüphe yoktur.

Hakimiyet esasımıza mugayir ıslahata maruz kalmamak ve sui idarenin esasından meni tedabirin ittihazı için bezli mazeretten geri durulmaması rica olunur. Konferansta İtalyan murahhaslarının alemi İslâmın rencide edilmemesi fikrini iltizam ve Fransızların fikrine iştirak ettikleri ve İngilizlerin mukadderatımız hakkındaki tekliflerinin red edildiği İtalyan menabiinden tereşşuh eden malûmata atfen bildirilmiştir.

Heyeti Temsiliye namına

Mustafa Kemal

Kaynakça:

1- Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Atatürk

Araştırma Merkezi, Ankara, 2007

2-Erol Mütercimler, Fikrimizin Rehberi, 2008

3- Salih Karaoğlu, Kurtuluş Savaşı Destanı, 2010

4-Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi,  Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV, 2006