13
EKİM 1919 PAZARTESİ
Mustafa
Kemâl, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk örgütüne bir genelge yayımlar: “...Millî varlığımızı dost ve düşman nazarında
gösteren ve ispat eden örgütün, tüzük gereğince şekillendirilmesi ve bilhassa
küçük, büyük bütün merkezlerin birbirleriyle ve merkezî heyet ile sıkı bir bağ
kurmaları bugünün en mühim hayatî ve millî ve vatanî bir vazifesidir.”
Mustafa
Kemâl, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Heyetleri’ne Cemiyet
tüzüğünün esas maddelerinin önemli kısımlarını belirten bir genelge gönderir:
“...Tüzüğün elinize ulaşmasına kadar bu
esaslar içinde örgüte başlanması ve örgütün bir an evvel kurulmasına gayret
gösterilmesi…” (a)
Mustafa
Kemâl, Harbiye Nazırı Cemal Paşa’ya Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
tüzüğünün onbirinci maddesi hakkında görüşünü isteyen bir telgraf gönderir: “Mebuslar Meclisi’nin açılışından sonra
Cemiyet’in ne gibi bir siyasî durum alması lâzım geleceği hakkındaki yüksek
düşüncelerinizin bildirilmesi.”
Tasvir-i
Efkâr gazetesi sahibi Velit (Ebüzziya) Bey’in, Mustafa Kemâl’e Kuva-yi
Milliye’nin vaziyeti hakkında telgrafla sorduğu sorulara Mustafa Kemâl’in
cevapları şöyle olur: “Millî örgütün ileri
gelenleri, vatanın müdafaası ve bağımsızlığı için kalpleri çırpınan milletin
umum güzide evlâtlarıdır. Ana maksat, vatanın bütünlüğünü ve milletin
bağımsızlığını temin etmektir.”
Mustafa
Kemâl, Sivas’ta halkın “kahrolsun işgal!” diye gösteride bulunması üzerine,
“Kahrolsun işgal tarzındaki yazılar, Hükûmetin bugünkü siyasetine uygun değildir”
şeklinde Sivas vilâyetine uyarıda bulunan Dahiliye Nazırı Mehmet Şerif Paşa’nın
bu davranışı sebebiyle Harbiye Nazırı Cemal Paşa’ya bir telgraf gönderir: “Milletin gerçek hissiyatına dayanarak
hükûmetin bu haksız işgalleri, siyasî, resmî dille ret ve mütareke hükümlerine
aykırı bugüne kadar vuku bulmuş müdahaleleri protesto edeceğini beklemekteyiz!”
56.
Tümen Komutanı Albay Bekir Sami Bey, Mustafa Kemâl’e -Bursa bölgesindeki çalışmalarını
bildiren- bir telgraf gönderir: “Bilecik’te
Ali Fuat Paşa Hazretleri’yle görüşüp durum değerlendirmesi yaptık. Fikir
birliği sağladık.”
(a)
(13.
X. 1919)
Umum
Müdafaai Hukuk Heyeti Merkeziyelerine
Cemiyetimizin
teşkilâtına ait Nizamnamelerin makasıdı meşruasını havi beyannameler postaya
tevdien takdim kılınmış ise de geç vusul bulacağı nazarı dikkate alınarak ahval
ve hadisatın müstaceliyetine mebni Nizamnamenin teşkilâtına ait mevadı
esasiyenin mühim olan kısımları berveçhiâti arzedildi. Nizamnamenin vurduna
kadar bu esasat dahilinde teşkilâta bed‘olunması ve teşkilâtın biran evvel
icrasına gayret buyurulması.
Anadolu
ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa
Kemal
Madde
1- Cemiyetin unvanı: Vatanımızın maruz kaldığı hadisat ve vakayı ile ve tamamen
ayni maksatla vicdanı milliden doğmuş cemiyetlerin ittihat ve ittifakiyle hasıl
olan umum (Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti) unvaniyle tevsik kılınmıştır,
işbu Milli Cemiyet her türlü Fırka cereyanlarından âridir.
Madde
2- Maksat: Osmanlı vatanının tamamiyetini ve Makamı Muallayı Hilâfeti
Saltanatın ve istiklâli millinin masuniyetini temin zımnında Kuvayı Milliyeyi
amil ve iradei Milliyeyi hakim kılmaktır.
Madde
3- Teşkilât: Bilumum İslâm vatandaşlar cemiyetin azayı tabiiyesindendirler. Teşkilât,
herbiri aledderecat yekdiğerine merbut olmak üzere köy ve mahallattan başlayarak
nahiye, kaza, liva, vilâyet, müstakil liva taksimatına tabidir. Köy, Nahiye,
Kaza ve mülhak livalara da Heyeti İdareler ve müstakil livalarla vilâyetlerde
Heyeti Merkeziyeler ve kongrece müntehap Heyeti temsiliye vardır.
1-
Köy Heyeti İdaresi: Köyde ve mahallatta mukim ahaliden müntehap lâakal üç
ezadan terekküp eder. İçlerinden biri bilintihap reis olur.
2-
Nahiyelerin Heyeti İdaresi: Nahiyeyi teşkil eden köyler heyeti idarelerince
müntehap lâakal üç azadan terekküp eder. İçlerinden biri bilintihap reis olur.
Vazifesi; bütün köylerdeki cereyanı milliyi tevhid etmek ve tehlike karşısında
onları müheyya bulundurmak ve mafevk heyetten alacağı talimatı tebliğ ve tatbik
ahkâmını temin eylemektir.
3-
Kaza Heyeti İdaresi: Merkeze merbut mahalle ve köy ve nevahi heyeti idareleri
tarafından müntehap laâkal beş azadan terekküp eder, içlerinden bir reis ve bir
kâtip intihap olunur.
4-
Liva Heyeti İdaresi: Livaya mülhak kazalarda merkezi Livaya merbut kura ve
mahallat ve nevahi heyetleri tarafından müntehap laâkal yedi azadan terekküp
eder, içlerinden bir reis ve bir kâtip intihap olunur. Ancak Liva merkezlerinde
ayrıca kaza teşkilâtı yapılmıyacaktır. Vazifesi; teşkilâtı taazuv ettirmek,
bilhassa bekçi teşkilâtına atfı dikkat ettirmek ve her türlü fırkacılık
hissiyatından azade olan maksadı cemiyetin temamen tefhimi esbabını ve bu
maksadı milliyeye mani olabilecek her türlü teşebbüsatı derhal akim bırakmak ve
bu hususat için mukabil vesaite müracaat eylemek, teehuru cemiyetin makasıdı
esasiyesine ve memleket ve milletimizin hayat ve menafiine muzir olabilecek
fevkalâde mühim ve müstacel ahvalde Liva Heyeti İdaresi doğrudan doğruya Heyeti
Temsiliyeye müracaat eder.
5-
Müstakil Liva ve Vilâyet Heyeti Merkeziyesi: Nevahi, Kaza ve Liva Heyeti İdareleri
tarafından müntehap on azadan terekküp eder. İçlerinden biri bilintihap reis
olur. Asgari dokuz ve azami onaltı azadan terekküp eder. Heyeti Temsiliye:
Kongre tarafından müntehap olması lâzımdır, içlerinden biri reis olur bir de
heyeti tahririryesi vardır. Merkezi, ahval ve hadisata göre en münasip göreceği
mahaldir. Mevcut teşkilâtı milliyemizin esbabı beka ve devamını temin ve bu
hususta lâzım gelen tedabiri ihzar ve bilcümle heyeti müteşekküleyi bir noktada
tevhit ve temsil ederek teşkilâtı mezkûre beynindeki irtibatı tesis ve bu
suretle amal ve makasıdı milliyenin sürat ve suhuleti husulünü temin eder.
Heyeti Temsiliye, Nizamnamenin mevaddı esasiyesinde müsarrah olan makasıdı
katiyi millinin bir noktasını bile ihmal etmemek şartiyle vatanın tamamiyetini
ve milletimizin istiklalini temin hususunda hertürlü tedabiri ve mukarreratı
siyasiye ve icraiyeyi ittihaza mezundur. Ahvali fevkalâde zuhurunda Heyeti
Temsiliye Umumi Kongreyi fevkalâde olarak içtimaa davet eder. İradei Milliyeyi
hakim kılmaktaki amali cemiyet, ancak Millet Meclisinde toplanarak hukuku teşriiye
ve murakabesine tamamen ve emniyet ve serbesti ile bilfiil sahip olmasiyle
tehakkuk edeceğinden bu emniyet Millet Meclisinin teyidi üzerine cemiyetin
alacağı vaziyeti atiye Kongre karariyle taayün eder.
Kaynakça:
1-Kaynakçalı Atatürk günlüğü, http://atam.gov.tr/wp-content/uploads/KAYNAKÇALI- ATATÜRK-GÜNLÜĞÜ1.pdf
2-Erol Mütercimler, Fikrimizin Rehberi, 2008
3- Salih Karaoğlu, Kurtuluş Savaşı Destanı, 2010
4-Atatürk
Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri
IV, 2006
Yorumlar
Yorum Gönder