9. Ordu Müfettişliği görevinin Mustafa Kemal Paşa’ya verilmesi

9. Ordu Müfettişliği görevinin Mustafa Kemal Paşa’ya verilmesi

Böylesine önemli bir komutanlığın neden Mustafa Kemal Paşa’ya verildiğine dair öne sürülen çok neden vardır. Kimisine göre kendisini Padişah Vahdettin göndermiştir, kimisine göre onu İstanbul’dan uzaklaştırmak istediler, kimine göre hükümet boş bulundu, hatta kimisine göre onu İngilizler gönderdi. Mustafa Kemal Paşa’nın kabine oluşturma çabaları nedeniyle Sadrazam Damat Ferit Paşa’nın onu İstanbul’dan uzaklaştırmak istemiş olması gayet doğaldır. Diğer taraftan Mustafa Kemal Paşa’nın, birlikte yaptıkları Almanya seyahati nedeniyle, padişah ile arasının iyi olması, Almanlara ve İttihat ve Terakki karşıtı olması, Enver Paşa ile arasının iyi olmaması, hükümette bulunan İtilaf ve Hürriyet Partililer açısından gayet olumlu algılanıyordu. Bu şartlar İngilizler tarafından da aranılan niteliklerdi. İngilizler için böyle bir göreve getirilecek kişinin Ermeni tehcirinde rol almamış olması, İttihat ve Terakki Partisi ile bağının olmaması ve Alman karşıtı olması araran özellikler idi. Onlara göre Mustafa Kemal Paşa’da bu niteliklerin hepsi vardı. Bu nedenle Mustafa Kemal Paşa’nın bu göreve atanmasında İngilizler açısından bir sakınca yoktu.

Göreve Mustafa Kemal Paşa’nın seçilmesine o günlerde Dahiliye nazırı, Bahriye Nazırı ve Harbiye Nazırı ile olan iyi ilişkilerinin de katkısını hatırlamakta yarar vardır. Ali Fuat (Cebesoy) Paşa’nın ailesinin Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Bey’le dünür olmaları nedeniyle iyi ilişkilerde olmaları, Ali Fuat Paşa’nın Mustafa Kemal Paşa’yı nazırla tanıştırması, dolayısı ile hakkında olumlu fikirler edinmesini sağlaması, daha sonrasında Mehmet Ali Bey’in Sadrazam Damat Ferit Paşa’yı ikna etmesi süreci görevlendirmenin yapılmasında önemli faktörlerdendir. Damat Ferit Paşa’nın Padişah Vahdettin’i  ikna gibi bir çabası zaten olmamıştır, zira padişah Mustafa Kemal Paşa’yı özellikle Almanya’ya birlikte yaptıkları seyahatten ve daha önceki askeri başarılarından ötürü gayet iyi tanımaktadır. Tüm bu süreç ve öte yandan Bahriye Nazırı Avni Paşa’nın da Mustafa Kemal Paşa ile ilerleyen ilişkisinin etkisi ile, nazırın kayınpederi olan Harbiye Nazırı Şakir Paşa’nın 9. Ordu Müfettişliği konusunda alınan kararları onaylaması hiç te zor olmamıştır.

Kaynakça:

1-Alev Coşkun, Samsun’dan önce bilinmeyen 6 ay, 2009

2-Serkan Ünal, Mustafa Kemal Paşa’nın mütareke İstanbul’undaki faaliyetleri, Tarih Okulu dergisi, 2014