7 NİSAN 1919 PAZARTESİ
Mehmet Ali (Gerede) Bey Damat Ferit Paşa Kabinesi'nde Dahiliye Nazırlığı'na getirildi.
Mehmet Ali Bey, Galatasaray Sultanisi’nde öğrenim gördü. Ticaret ve siyasetle ilgilendi. Halep mutasarrıflığı ve diğer başka görevlerde bulunduktan sonra 4 Mart 1919'da kurulan Damat Ferid Paşa kabinesinde Posta Telgraf Nazırlığı, 7 Nisan 1919'da ise Dahiliye Nazırlığı görevine getirildi. Ali Fuat Cebesoy aracılığıyla Mustafa Kemal Paşa ile tanıştı. Onun ordu müfettişi olarak Samsun’a gitmesi konusunda etkin rol oynadı. Kurtuluş Savaşı sonrasında Mustafa Kemal ile görüşleri hilafet konusunda ayrıldı. Savaş sonunda düşman işbirlikçisi kabul edilen saltanat taraftarı ve muhalifleri içeren “Yüzellilikler listesi”nde yer alarak, sürgün edildi. Ailesi ile birlikte öne Romanya’da, sonra Paris’te ikamet etti. Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünden sonra yurda döndü. 16 Ekim 1939’da İstanbul’da hayatını kaybetti.
Mehmet Ali (Gerede) Bey Damat Ferit Paşa Kabinesi'nde Dahiliye Nazırlığı'na getirildi.
Mehmet Ali Bey, Galatasaray Sultanisi’nde öğrenim gördü. Ticaret ve siyasetle ilgilendi. Halep mutasarrıflığı ve diğer başka görevlerde bulunduktan sonra 4 Mart 1919'da kurulan Damat Ferid Paşa kabinesinde Posta Telgraf Nazırlığı, 7 Nisan 1919'da ise Dahiliye Nazırlığı görevine getirildi. Ali Fuat Cebesoy aracılığıyla Mustafa Kemal Paşa ile tanıştı. Onun ordu müfettişi olarak Samsun’a gitmesi konusunda etkin rol oynadı. Kurtuluş Savaşı sonrasında Mustafa Kemal ile görüşleri hilafet konusunda ayrıldı. Savaş sonunda düşman işbirlikçisi kabul edilen saltanat taraftarı ve muhalifleri içeren “Yüzellilikler listesi”nde yer alarak, sürgün edildi. Ailesi ile birlikte öne Romanya’da, sonra Paris’te ikamet etti. Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünden sonra yurda döndü. 16 Ekim 1939’da İstanbul’da hayatını kaybetti.
Dahiliye
Nazırı Mehmet Ali (Gerede) Bey ve Mustafa
Kemal Paşa ilişkisi
Mehmet
Ali Bey daha Yeniköy Belediye başkanı iken, Ali Fuat Cebesoy’un babası İsmail
Fazıl Paşa ile dünür olmuşlardı. Zira Ali Fuat Cebesoy’un küçük kardeşi, Mehmet
Ali Bey’in kızı ile nişanlanmıştı. Mehmet Ali Bey bu nişandan birkaç ay sonra
İçişleri Bakanı olacaktır. Ali Fuat Paşa 20 Aralık 1918 günü İstanbul’a döndüğünde
Mehmet Ali Bey de evdedir. Söz dönüp dolaşıp Mustafa Kemal Paşa’ya gelmiş, ve
kendisini övücü konuşmalar geçmiştir. Ali Fuat Paşa Mustafa Kemal’i kendisi ile
tanıştırabileceğini söylemiş, Mehmet Ali Bey de bunu memnuniyetle karşılamıştır.
Böylelikle düğünden sonra verilen bir yemekte tanışmışlardır. İlerleyen süreçte
Mehmet Ali Bey Bahriye Nazırı Avni Paşa ile birlikte Şişli’deki evinde Mustafa
Kemal Paşayı ziyaret etmişlerdir. Ertesi gün de Cercle d’orient Kulubünde
(Galatasaray Lisesi’nin karşısında) öğle yemeğine davet ederek birlikte yemek
yemiş ve sohbet etmişlerdir. Bu görüşmeler sırasında Mehmet Ali Bey, Mustafa
Kemal Paşa’nın İttihat ve Terakki ve Enver Paşa hakkındaki düşüncelerini öğrenmiş
ve birlikte çalışmayı teklif etmiştir.
9.
Ordu Müfettişliği görevinin Mustafa Kemal Paşa’ya verilmesi Ali Fuat Cebesoy’un
Mustafa Kemal Paşa’yı Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Bey’le tanıştırması, dolayısı
ile hakkında olumlu fikirler edinmesini sağlaması, daha sonrasında ise Mehmet Ali
Bey’in Sadrazam Damat Ferit Paşa’yı ikna etmesi süreci ile gerçekleşmiştir.
Damat Ferit Paşa’nın Padişah Vahdettin’i
ikna gibi bir çabası olmamıştır, zira padişah Mustafa Kemal Paşa’yı
özellikle Almanya’ya birlikte yaptıkları seyahatten ötürü gayet iyi
tanımaktadır. Tüm bu süreç ve öte yandan Bahriye Nazırı Avni Paşa’nın da
Mustafa Kemal Paşa ile ilerleyen ilişkisinin etkisi ile, nazırın kayınpederi
olan Harbiye Nazırı Şakir Paşa’nın 9.Ordu Müfettişliği konusunda alınan
kararları onaylaması hiç te zor olmamıştır.
Kaynakça:
1-https://tr.wikipedia.org/wiki/Mehmet_Ali_Gerede
2-Alev Coşkun,
Samsun’dan önce bilinmeyen 6 ay, 2009
3-Serkan Ünal, Mustafa Kemal Paşa’nın mütareke İstanbul’undaki
faaliyetleri, Tarih Okulu dergisi, 2014
Yorumlar
Yorum Gönder