Mehmet Kâzım DİRİK
Olayları daha iyi anlayabilmek için, Mustafa Kemal Paşa ile birlikte 19 Mayıs 1919 günü Samsun'a çıkan subayları tanımakta yarar vardır.
Mehmet Kâzım Dirik 1881 yılında Manastır’da doğdu. Manastır Askeri İdadisini bitirdikten sonra 1897 yılında Harp Okuluna başladı ve 1899 yılında teğmen rütbesi ile mezun oldu. Enver Paşa ile sınıf arkadaşıdır. 1909 yılında Harp Akademisine girdi ve 1912 yılında Kurmay Yüzbaşı olarak mezun oldu.
1900 yılında mezun olduktan sonra ilk askeri görevi, Teğmen rütbesiyle Nizamiye ve Redif kıtaları mühimme katipliğiydi. Bu görevlerini 3. Ordu 5. Nişancı Taburunda, 20. Piyade Alayı ve 5. Tümen Karargahında yaptı. Üsküp 5. Fırka Kumandanı ve Selanik Bölge Komutanlığı Karargahında, Selanik Mıntıka Kumandanlığı Yaveri ve Mühümme Katibi olarak vazifesine devam etti. 1906 yılında İşkodra’da İttihat ve Terakki’nin kurulmasına katkıda bulundu. 1906 yılında Tuz ilçesi Kaymakamlığı görevini yaptı. 1909 yılında başladığı Harp Akademisinden 1912 yılında mezun olduktan sonra Genelkurmay karargahında görevlendirildi.
Mezuniyet sonrasında Makedonya ayaklanmalarını bastırmakla görevli ekip arasında yer alan Kâzım Bey, İzmir Batı Ordusu Başyaverliği’ne atandı. Balkan Savaşı’nın başladığı yıllarda Başkumandanlık Erkânı Harbiyesi’nde istihbarat şubesinde vazifeye başlayan Kâzım Bey, cephe güvenliği için Soranca Bölgesi Tekâlif-i Harbiye Kumandanlığı’na, oradan da Mahmut Muhtar Paşa’nın kumandasındaki İkinci Ordunun Menzil Müfettişliği’nde haber subaylığına getirildi. Balkan Savaşı’nın sonunda Çatalca hattında toplanıp yeniden düzenlenen Üçüncü Kolordu’nun Komutanı Mahmut Muhtar Paşa’nın Başkumandanlık İrtibat Subaylığını yaptı. Balkan harbi Çatalca muharebesi sırasında yaralandı ve bir süre tedavi gördü.
Birinci Dünya Savaşı başlayınca 1914 yılında merkezi Şam’da bulunan 4’ncü Ordu Menzil Müfettişliğine atandı. 1916 yılında albay rütbesine yükseldikten sonra 1917 yılında yine aynı bölgede bulunan sırası ile 43, 7, 56 ve 49’uncu tümenlerin komutanlıklarını yaptı. 1918’de Doğu Ordusu Menzil Müfettişliğine atandı. Ekim 1918’de İstanbul’a döndü.
1 Mayıs günü Mustafa Kemal Paşa kendisini evinde ziyaret ederek kurmay başkanı olmasını ve birlikte Samsun’a gitmeyi teklif etti ve kendisi bu görevi kabul ederek 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a birlikte çıktılar. 15 Eylül 1919’da Erzurum Müstahkem Mevki Komutanlığına atanan Miralay Kâzım Bey, Erzurum Vali Vekilliği ve 15’inci Kolordu Komutan Vekilliği hizmetlerini de yerine getirdi. 20 Kasım 1920 tarihinde TBMM Tiflis Fevkalade Mümessilliğine atandı. Bu görevi sırasında, 11 Mart 1921 tarihinde Batum Valiliğini ilan etti ve 28 Mart 1921 tarihine kadar Batum Askeri Valiliği görevini yaptı. Mayıs 1921'de Batı Cephesi Komutanlığı emrine verildi, Batı Anadolu Menzil Müfettişliğine atandı ve 15 Haziran 1921'de kendisine Kolordu Komutanı yetkisi verildi.
Sakarya Savaşı ve Başkomutanlık Meydan Muharebesinde ordunun ihtiyaçlarının karşılanmasında büyük çaba sarfetti. 27 Kasım 1922'de Millî Savunma Bakanlığı Sevkiyat ve Nakliyat Genel Müdürü oldu. Generalliğe terfi eden Kâzım Dirik, Eylül 1923’te Siirt’te bulunan 2’nci Tümen Komutanlığına atandı. Bu görevine ek olarak 1924 yılında Bitlis vali vekilliği görevine başladı. 20 Eylül 1925’te asaleten Bitlis Valisi olarak atandı. Böylelikle askeri görevi bitmiş ve mülki idareye geçmiş oldu. Valilik görevi sırasında Şeyh Sait ayaklanması patlak verdi. 27 Mart 1926'da İzmir valisi olarak görev yaptı. Bu görevi sırasında ise 16 Haziran 1926’da Atatürk’e yapılması düşünülen suikastın önlenmesinde ve suçluların yakalanmasında rol oynadı. Ağustos 1935 tarihinde merkezi Edirne'de bulunan İkinci (Trakya) Umumî Müfettişliği'ne atandı. Bu görevini vefat ettiği 3 Temmuz 1941 tarihine kadar sürdürdü.
Kaynakça:
1-http://www.ata.tsk.tr/06_milli_mucadele_komutanlari/mehmet_kazim_dirik.html
2-https://www.biyografi.info/kisi/kazim-dirik
3-https://tr.wikipedia.org/wiki/Kazım_Dirik
4-Yeliz Batı, General Kazım Dirik ve Trakya Umum Müfettişliği, Yüksek Lisans Tezi, 2008
Yorumlar
Yorum Gönder