İbrahim Talî ÖNGÖREN
Olayları daha iyi anlayabilmek için, Mustafa Kemal Paşa ile birlikte 19 Mayıs 1919 günü Samsun'a çıkan subayları tanımakta yarar vardır.
İbrahim Tali Öngören 1875 yılında İstanbul’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Galatasaray Lisesi’nde tamamladı. 1893 yılında Askeri Tıbbiye Mektebi’nden Yüzbaşı rütbesi ile mezun oldu. Haydarpaşa Hastanesinde staj yaptıktan sonra Humbarahane Hastanesi’ne tayin oldu. 1896’da operatörlük ünvanı aldı. 1909’da 40’ncı Hudeybe Tümeni Baştabipliği’ne atandı.
1911 yılında Trablusgarp Savaşı’na askeri hekim olarak katıldı ve Mustafa Kemal ile dost oldu. 1912’de İstanbul’a döndü sonrasında Balkan Savaşı’na katıldı. 10’ncu Kolordu Baştabipliği görevinden sonra Harbiye Nezareti Sağlık Dairesi 4’ncü Şube Müdürü oldu. Bu görevi sırasında Van, Ankara ve Kayseri’de görülen “lekeli tifo” salgını ile mücadele etti. Mayıs 1915’te 2’nci Ordu Sağlık Dairesi Başkanı olarak Çanakkale’ye gönderildi, Seddülbahir’de savaşa katıldı. Ardından 2’nci Ordu’nun Diyarbakır’a nakledilmesi ile birlikte kendisi de Diyarbakır’a geçti. 1917 yılında Doğu Orduları Grubu Sağlık Müfettişi olarak Elazığ’a, Mart 1918’de ise Yıldırım Orduları Grubu Sağlık Müfettişi olarak Filistin’e gönderildi. Mondros Ateşkesi’nden sonra Harbiye Nezareti Sağlık Dairesi 2’nci Başkanlığına getirildi.
19 Mayıs 1919’da 9’ncu Ordu Müfettişliği Sıhhiye Başkanı olarak Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Samsun’a çıktı. Haziran 1920’de Doğu Cephesi Sağlık Başkanlığı’na getirildi. Ankara Hükümetinin Moskova’ya gönderdiği heyette yer aldı. Mayıs 1921’de ise Milli Savunma Bakanlığı Sağlık Dairesi Başkanlığı’na getirildi. Ekim 1921 – Ekim 1923 arasında Batum Başkonsolosluğu görevini yerine getirdi. Bu süre zarfında Rusya’dan alınan silah ve cephanenin Batum üzerinden Anadolu’ya nakledilmesinde rol aldı.
Cumhuriyet kurulduktan sonra Dışişleri Bakanlığı Siyas Danışmanlığı görevi verildi. 1924’te Varşova büyükelçisi olarak atandı. TBMM’nin 2’nci dönem (11 Ağustos 1923 – 1 Kasım 1927) ara seçiminde (1925) Diyarbakır milletvekili seçildi. Güneydoğu illerinde daha güçlü bir yönetimin kurulması için 1927’de çıkan bir kanun ile oluşturulan 1. Umumi Müfettişlik görevine atandı ve 5 yıl bu görevde bulundu. 1932’de İstanbul’dan milletvekili seçildi. Bir süre Elazığ Milletvekilliği de yapan Öngören 1952’de vefat etti.
Kaynakça:
1-http://www.samsunkulturturizm.gov.tr/TR-59808/ataturkle-samsuna-cikanlar.html
2-http://www.biyografya.com/biyografi/8431
3- Erdal Aydoğan, Şaban Ortak, Dr. İbrahim Tali Bey’in Günlüğü, Kasım 2000
4-https://tr.wikipedia.org/wiki/İbrahim_Tali_Öngören
Yorumlar
Yorum Gönder