7 ŞUBAT 1919 CUMA – General Allenby’ın İstanbul ziyareti ve Mustafa Kemal Paşa’nın 6’ncı Ordu’ya tayini

7 ŞUBAT 1919 CUMA – General Allenby’ın İstanbul ziyareti ve Mustafa Kemal Paşa’nın 6’ncı Ordu’ya tayini

İngiliz komutan Edmund Henry Hynman Allenby, 1’nci Dünya Savaşı’nda Suriye ve Filistin Cephelerinde İngiliz Ordusunun başında idi. 9 Aralık 1917’de Kudüs’ü ele geçirdiği için “Kudüs Fatihi” ünvanını almıştır. 19 Eylül 1918’de Nablus meydan muharebesini kazandı ve muharebe sonucunda Yıldırım Ordular Grubu'nu oluşturan 8. Ordu tamamen, 4. Ordu ise büyük ölçüde imha oldu. Sadece Mustafa Kemal Paşa komutasındaki 7. Ordu Şam ve Halep'ten kuzeye çekilerek, Kilis güneyindeki Muslimiye'de savunma hattı oluşturdu. (Bu hareketinden ötürü padişah tarafından “Onursal padişah yaverliği” ile ödüllendirildi) 1 Ekim'de Şam, 16 Ekim'de Humus ve 25 Ekim'de Halep İngilizlerin eline geçti. 8 Ekim'de ateşkes talep eden Türk tarafının isteği kabul edilerek, 30 Ekim'de Mondros Mütarekesi imzalandı.

İngilizler açısından böylesine önemli başarılar elde etmiş olan General Allenby kendi milleti tarafından çok sevilen sayılan bir komutan idi. Başarılı ve güçlü bir komutan olmasından ötürü “günübirlik” İstanbul ziyareti çok önemli idi. Binaenaleyh kendisi için fazlasıyla abartılı törenler düzenlenmişti. İstanbul’a gelir gelmez emirler vermeye başladı, bunlardan biri Mütareke koşullarına uygun davranmayan 6. Ordu komutanı Ali İhsan Sabis Paşa’nın görevine son verilerek İstanbul’a geri çağrılması oldu. Tabi hemen 9 Şubat günü 6. Ordu 13. Kolorduya dönüştürüldü ve paşa İstanbul’a çağrıldı. (21 Şubat’ta hareket eden ve 2 Mart’ta İstanbul’a gelen Paşa Haydarpaşa Garı’nda İngilizlerce tutuklandı)

General Allenby’ın diğer isteği ise Mustafa Kermal Paşa’nın 6. Ordunun komutanı yapılması idi. General Allenby Filistin ve Suriye cephesinde Gazze, Kudüs, Şam ve Halep’in alınmasında ve savaşın bitirilmesinde çok önemli rol oynamıştı. Bu sırada Katma’da bulunan ve ordusunu geriye çekerek harap olmaktan kurtarmış olan bir Paşa’ya neden böyle bir görev verilmesini istediği aslında açıktır. İngiliz denetiminde bulunan ve artık ordu namına bir durumu kalmamış bir birliğe göndererek onu küçük düşürmek ve daha önemlisi pasifize etmek. Tabi bu isteği de hemen yerine getirilir. Ve Mustafa Kemal Paşa’ya 6. Ordu komutanlığı teklif edilir. Durumun farkında olan Mustafa Kemal Paşa görevi kabul etmez. Bunun ardından -ceza olarak- 24 Şubat tarihinde yaveri ve otomobili elinden alınır. Paşa bu duruma karşı duyduğu öfkesini Harbiye Nezaretine bir dilekçe yazarak ortaya koyar.

Kaynakça:

1- Alev Coşkun, Samsun’dan önce bilinmeyen 6 ay, 2009

2-https://tr.wikipedia.org/wiki/Edmund_Allenby