13 KASIM 1921 PAZARTESİ - Kazım Karabekir' e telgraf

13 KASIM 1921 PAZARTESİ

Mustafa Kemal Paşa, Meclis’te oluşan ikinci Grup’un faaliyetleri hakkında Kâzım Karabekir’e şu telgrafı gönderir:

“...Bir kısım üye vardır ki, her vesile ile millî davaya önder olanların nüfuzunu ortadan kaldırmak, yetenekli ve namuslu askerî liderleri görevlerinden uzaklaştırmak ve sonuç olarak maddî ve manevî kuvvetleri kendilerine hizmet edecek bir yöne yöneltmek istiyorlar.

Bugünkü güçlü liderlerinden ilgisini kesecek ordunun, herhangi bir vatanî görevi yapmaya elverişli nitelik ve niceliği kaybedeceğinin farkına varmaksızın ve yalnız hayale dayanan bir kötü niyetle çalışan bu ikinci grubun faaliyeti, kendilerince istenilen neticeyi verirse doğacak vaziyet, ordunun tamamen dağılması ve sonucunda vatanın mahvı demek olacağından bütün kuvvet ve kudretimizle bu fikir ile mücadele edilmektedir. Bu mücadeleye şiddetle devam edilecek, memleketin harap ve perişan olmasına uzanacak bu cereyanı durdurmak için gereken her şey yapılacaktır. Bununla beraber söz konusu azınlığın Meclis’te tehlikeyi gerektirecek bir kuvvet oluşturması şimdilik muhtemel değildir”. ^(a)

Merkez Ordusu’nun devamlı harekatı sonucunda bugüne kadar Pontusçulara ait 117 büyük sığınak yeri tahrip edilir.

 

(a)

Mecliste askeri kumandanlar aleyhinde cereyan

13. XI. 1921

Şark Cephesi Kumandanı Kâzım Karabekir Paşa Hazretlerine

Ankara: 13/11/1337

Meclisde epey zamandan beri rüesayı askeriye aleyhinde hafi, celi bazı tezahürat görülmektedir. Bu cereyanı tevlid ve idame etmek isteyenlerden bir kısmının gayesi alelıtlak ve normal şekilde bir hükümeti mülkiyenin bütün nüfuziyle istikrarını görmek vezaif i harbiye haricindeki hususata askeri müdahalâtın vukuunu men etmekten ibarettir. Bir kısmını teşkil eden azâ, tedabiri fevkalâdeyi istilzam eyleyen devrin geçtiği ve binaenaleyh bütün umur ve muamelâtın ahkâmı kanuniye dairesinde yalnız alâkadar devairi mülkiye ve adliyenin faaliyeti ile tahşidi lâzım geldiği kanaatindedirler. Diğer bir kısım âzâ vardır ki: Zahiren bu nazariyenin istitaı altına gizlenerek her vesile ile davayı milliye pişva olanların nüfuzunu kesr, erbabı iktidar ve namustan bulunan rüesayı askeriyeyi vazifelerinden ib‘at etmek ve binnetice memleketin kuvayı maddiye ve maneviyesini kendileri için sevab ad edilen bir istikâmete tevcih eylemek istiyorlar. Bu günkü rüesayı muktediresinden tecerrüd edecek ordunun her hangi bir vazifei vataniyeyi ifaya salih bir keyfiyet ve kemiyeti gaib edeceğinden gafletle ve yalnız mevhum bir kasdla mesai eden bu ikinci kısmın semerei faaliyeti kendilerine matlûp olan neticeyi verirse hasıl olacak vaziyet ordunun infisahı tamını ve binnetice vatanın izmihlali tamını demek olacağından bütün kuvvet ve kudretimizle bu fikir ile mücadele edilmektedir. Bu mücadelede kemali şiddetle devam olunacak, memleketin harabisini müntec olmak mahiyetinde bulunan bu cereyanı tevkif için icab eden her şey yapılacaktır. Mamafih mebhus ekalliyetin meclisde mucibi tehlike bir kuvvet yapması şimdilik muhtemel değildir. Son zamanda Nurettin Paşa Hazretlerinin merkez ordusu kumandanlığından infisalini icab ettiren esbab hakkında arzı malûmat etmek için zikrini faideli gördüğüm izahatı anifeden paşayı müşarileyhin bu muameleye maruz kalmasının en kuvvetli sebebi her türlü muamelâtda umumi bir şikayete meydan vermiş olması... olduğumu ilâve etmek isterim. Mamafi: Nurettin Paşa Hazretleri hakkında şikâyet edilen mevadın büyük bir kısmının dakik bir tedkikten sonra kendisi için mucibi töhmet olmayacağına şüphe yoktur, ötedenberi muamelâtı keyfiyesinden ve ihtilâsatmdan bahsedilen Nihad Paşa dahi Meclisde müzakereye mahal kalmadan vazifesinden alınmış ve Ankara‘ya hareket edilmiştir. Meclisin ekseriyeti azimesi ve hüsnü niyetle müterharrik tabakası bir iki zatın vazifelerinden uzaklaştırılmalarıyle tatmin edilmiş olmakla beraber ordunun başındaki bütün zevata hücum etmek istiyen ve bu meyanda Şark cephesi kumandanı Kâzım Karabekir ve garp cephesi kumandanı İsmet Paşalar Hazeratına kadar taarruzlarını teşmil eylemek kararında bulunanlar beher gün bu maksatları için vesile ve fırsat beklenilmekte, mevcudiyeti anlatılmaktadır. Böyle bir teşebbüs vukuunda orduda arzu ettikleri neticeye vusullerini men için mümkün olan her şeyi yapmak, meclis ekseriyetinin fikri selimine karşı meselenin vehameti katiyesini anlatmak, meclisle hakikati karşı karşıya bırakmak kararındayız. Dahiliye Vekili Fethi Beyefendi memleketin teşkilât ve kuvayı mülkiyesini emniyet ve asayişi milliyenin idamesini kâfil olacak bir şekilde tamir ve tarsin eylemiş bulunuyorlar. Vesaiti mülkiye ile memlekette temini huzur mümkün olduğu takdirde orduların yalnız cepheleriyle meşgul olmalarmdaki faide azim olduğu gibi Meclis ekseriyetinin de temayülâtını tatmine kâfi geleceğinden bu takdirde mevzuu-bahis menfi cereyanlara saha kalmayacağı tabiidir. Hasbıhal tarzında olarak şark ve garp cepheleri kumandanlarına arz edilmiştir.

Büyük Millet Meclisi Reisi

Başkumandan

Mustafa Kemal

 

Kaynakça:

1- Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2007

2-Erol Mütercimler, Fikrimizin Rehberi, 2008

3- Salih Karaoğlu, Kurtuluş Savaşı Destanı, 2010

4-Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk'ün tamim, telgraf ve beyannameleri IV, 2006