20 HAZİRAN 1920 PAZAR
Mustafa Kemal, Sovyet Rusya Dışişleri
Komiseri Çiçerin’in 3.6.1920 tarihli mektubuna cevap verir:
“..Biz batı emperyalistlerine karşı yalnız
kurtuluş ve bağımsızlığımızı korumakla yetinmiyoruz. Aynı zamanda batı
emperyalistlerinin kuvvetleri ve malûm olan her vasıtalarıyla Türk milletini
emperyalizme vasıta olarak görmek istemelerine mâni oluyoruz. Bu suretle bütün
insanlığa hizmet ettiğimize inanıyoruz.”(a)
Mustafa Kemal, Batı cephesini denetlemek
üzere akşam, Ankara’dan Eskişehir’e doğru hareket eder.
(a)
Sovyet
Rusya Dışişleri Komiserine verilen cevap
20.
VI. 1920
Sovyetlerle
dostluk anlaşmasına hazır olunduğu - Ermeni tecavüzünün durdurulması - Bu
sebepten Murahhasların Erzurum‘da beklediğine dair telgraf.
Rusya
Sovyet Cumhuriyeti umuru Hariciye Ahali Komiseri Efendiye
Rusya
Sovyet Cumhuriyeti umuru Hariciye Ahali Komiserliğinin 3 Haziran 920 tarihiyle
Türkiye Büyük Millet Meclisi Riyasetine hitaben gönderdiği mektubun mealine
memnuniyetle muttali olduk. Cevaplarımızı berveçhi ati arzile kesbi şeref
eyleriz.
1-
Türkiye‘ye müteallik olarak bildirilen prensipler esasen bizim samimî ve ciddî
prensiplerimizdir. Bu prensiplerin tatbikına mani olan Garp devletleri aleyhine
münhasıran bu sebeple mücadele ediyoruz. Samimi ve ameli esbabı temin ettikçe
kamilen tatbik edeceğiz.
2-
Ermenistan ve Acemistanla hudutlarımızı tayin için Rusya Sovyet Cumhuriyetinin
tavassutunu memnuniyetle kabul ve müzakeratı siyasiye ile müşkilâtı mevcudenin
halli tarikini tercih ederiz.
3-
Ancak komşularımızın gayrı kabili itiraz bir surette Türk olan araziyi tahrip
ve ahaliyi katliâm ettiklerinden ve Garp Emperyalistlerine has olan usullerde
sun‘i kitleler ve ekseriyetler vucüda getirmekte olduklarından şiddetle muztarip
ve müştekiyiz. Buna nihayet verecek tedabiri acileden olmak üzere Elviyei
selâse dahilinde bazı mevakii işgal için harekâtı askeriye icrasına karar
vermek iztırarında kalmış iken mektubunuz üzerine harekâtı tehir ettik.
Ahalimiz aleyhine Ermenilerin tecavuzatının durdurulmasını ve tavassut için
dermeyen edilecek tekâlifin müsareaten dermeyanını rica ederiz.
4-
Rus Sovyet Cumhuriyeti nezdine salâhiyeti fevkalâde ile gönderilen vekillerimiz
yolda ve halen Erzurum‘da beklemektedir. Sovyet Cumhuriyeti ile münasebeti
muntazamai siyasiyeyi ve münasebatı âtiyeyi tanzim etmek vazifesini almışlardır.
Komşularımızın Sovyet Cumhuriyetiyle muvasalâtımıza mani olmaları sebebiyle
temas teahhur etmektedir. Teşriini kemali memnuniyetle arzu ettiğimiz bu
temasların husuli için Sovyet Cumhuriyeti tarafından da teshilâtı mümkine
ifasını rica ve şimdiden salâhiyettar Sovyet murahhası ve heyetlerine intizar
ederiz.
5-
Biz Garp Emparyalistlerine karşı yalnız halâs ve istiklâlimizi muhafaza etmekle
iktifa etmiyoruz. Aynı zamanda Garp Emperyalistlerinin kuvvetleri ve malûm olan
her vasıtalariyle Türk milletini Emperyalizme vasıta ittihaz etmek istemelerine
mani oluyoruz. Bu suretle bütün beşeriyete hizmet ettiğimize kaniiz. Rus ve
Türk milletlerini birleştirecek sağlam muhadenet esaslarının ameli ve maddi bir
surette semeratını gösterebileceğinden ümidvar olmakla bahtiyar bulunuyorum.
Umuru
Hariciye Komiseri Efendi, kemali samimiyetle izah ettiğimiz berveçhi balâ
beyanatımızla Sovyet Cumhuriyeti ile tesis edeceğimiz münasebatta tarafeynin
emniyeti tamme içinde bulunmasına ne kadar ehemmiyet verdiğimizi
arzedebildiğimi ümid eder ve içinde bulunduğumuz mücadelâta gösterilen alâkai
hayrıhahanenin Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Türk milletince heyecan ve
meserret ile telâkki edildiğini iblâğ ile kesbî şeref aylerim.
Büyük
Millet Meclisi Reisi
Mustafa
Kemal
Kaynakça:
1-
Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Atatürk
Araştırma
Merkezi, Ankara, 2007
2-Erol
Mütercimler, Fikrimizin Rehberi, 2008
3-Atatürk
Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk’ün
tamim,telgraf ve beyannameleri IV, 2006
Yorumlar
Yorum Gönder