24 OCAK 1920 CUMARTESİ - Güney Cephesi Harekâtı

24 OCAK 1920 CUMARTESİ

Mustafa Kemâl ve Ali Fuat Paşa’nın imzası ile “Güney cephesindeki hareketler ve yapılması gereken hususlar” hakkında ilgililere genelge yayımlanarak: “...Kolorduların bu direktife ve evvelce verilen plâna göre millî kuvvetleri hemen teşkil ve harekete hazır bulundurmalarının gerektiği” bildirilir. ^(a)

Mustafa Kemâl, İstanbul’da bulunan Rauf (Orbay) Bey’e Hakimiyet-i Milliye Gazetesi ile ilgili olarak bir telgraf gönderir: “Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin, İstanbul’da güvenle dağıtımının sağlanması için gerekli önlemlerin alınması, nereye ne kadar verildiğinin bildirilmesi.”

Mustafa Kemâl, Erzurum’a gönderdiği telgrafta Türklerin İzmir’i Yunanlılara bırakmayacağına dair İngiliz İsthibarat raporundan bahseder. ^(b)

Maraş’ta Türk Kuvvetleri, Şeyhadil Karakolu’ndaki Fransızları bütünüyle imha eder.

(a)

Güney Cephesi Harekâtı

(24. I. 1920)

Umum Kuvay-ı Milliye Kumandanlığının Kumandanlara tamimi.

24.1.1920

Tamim

1- Son alınan malûmata nazaran düşmanın Adana‘da (1170), Toprakkale-Islahiye şimendifer hattı üzerinde (200), Katma‘da (2300), Kilis‘te (600), Antepte (1200), Maraşta (1200) kadar Fransız müstemleke ve Ermeni askeri olmak üzere işgal kuvvetleri bulunduğu anlaşılmıştır. Buna mukabil Arap hükümetinin bir fırkası olup bu fırka kısmı küllisi ile Halep ve Müslimiyede ve ileri kıtaatiyle Halep-İskenderun arasındadır. Halep vilâyetinin hükümeti Arabiyeyi teşkil eden kısmında bir teşkilâtı milliye vücuda getirilmiş ve bu teşkilâtı milliye her ne suretle olursa olsun camiai Osmaniyeden ayrılmamağa azmetmiştir. Bunların bizimle hareket edecekleri zannolunarak kendilerine bir talimat gönderilmiştir. Fırka kumandanları Kaymakam Emin Bey namında bir zat olup Halep Polis müdürü Ekânıharp Kaymakamı Şakir Nimet Beyle beraber Halep teşkilâtına merbutturlar. Kendilerile seri bir irtibat tesis edebilmek için bir Şifre gönderilmiş ve raporlarını bu şifre ile şifre kabul eden en yakın Türk telgraf merkezine göndermeleri bildirilmiştir. Ona göre icap edenlere tebligatta bulunulması.

2- Fransızların gayri kabili tahammül tecavüzlerine Maraş ve Pazarcık ahalisinin mukavemet etmesi üzerine 21 Kânunusani 1336 da şiddetli bir müsademe başlamış ve el‘an devam etmekte bulunmuştur. Bu müsademede fevkalâde fedakârlık ibraz eden vatandaşlarımız pek çok muvaffakiyetler kazanmışlardır. Fransız işgal mıntakasının sair mahallerinde vatandaşlarımızın pek çok tecavüze uğradıkları anlaşılmaktadır.

a) Gerek vaziyeti umumiyei hariciye ve gerekse Adana ve bunun şarkındaki işgal mıntıkası ahval ve vaziyeti pek yakın bir zamanda meşru olan hukukumuzun istirdadı maksadiyle bir hareketi milliye icap ettireceği tahmin olunmaktadır. Böyle bir vaziyette berveçhiâtı hareket olunacaktır.

b) Halep milli kuvvetleri İskenderun, Lâzkiye, Dörtyol ve Humus istikametlerini temin ettikten sonra üç kuvvetli müfreze teşkil ederek birincisi Ceyhan, ikincisi islahiye, üçüncüsü Antep istikametinde hareket edecektir.

3- Her iki tarafın müfrezeleri hareket mıntakalarına girer girmez iki kuvvet arasında ve muvasalasından mahrum kalacak olan Fransız kuvvetlerinin mukavemet edemiyecekleri tahmin olunduğundan müsademeden evvel milli kumandanların en yakın Fransız kumandanlarına âtideki mealde bir nota vermeleri münasip olur.

―Ekseriyeti Türklerle meskûn mukaddes vatanımızı birer bahane ile parçalamak ve ilhak etmek ve hür olan Türk milletini esir etmekte el‘an azmetmiş bulunduğunuzu görmekteyiz. Artık bu hale tahammülümüz kalmamıştır. Akaidi diniye ve amali milliyemize merbut olan bizler mahiyeti meçhul olmayan her nevi tecavüzlerinize nihayet vermek için bütün mevcudumuzla azmettik. Kuvvetlerimiz tahmininizden pek fazladır. Beyhude yere sefki demadan sarfınazar ederek milletlerinizin vuku bulacak haklı ithamatından kurtulmak için kırk sekiz saate kadar silâh ve cephanelerinizi badeteslim memleketinize avdet ettiğiniz takdirde hakkınızda hürmette kusur edilmiyeceği ve aksi takdirde hakkı meşruumuzun istihsali maksadiyle hiç bir fedakârlıktan çekinmeyeceğimizi tebliğ ve cevabınıza intizar ederiz.

4- Kolorduların işbu talimata ve evvelce verilen plâna nazaran milli kuvvetleri hemen teşkil ve harekete hazır bulundurmaları lâzımdır. Bununla beraber Maraşta başlamış olan müsademenin tamamiyle lehimize neticelenmesi fevkalâde mühim olduğundan şimdilik üçüncü kolordunun Maraşa her hususta muavenet etmesini rica ve sair kolorduların da evvelce tahsis kılınan mıntıkalarında seri ve müsellâh bir teşkilât vücuda getirilmesi için şimdiden oralardaki teşkilâtın himayesi maksadiyle işgal mıntıkasına milli müfrezeler izam etmelerini ve bu hususta son derece himmet buyurulması bilhassa rica olunur.

Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti

Heyeti Temsiliyesi namına

M. Kemal

Garbı Anadolu Umum Kuvayı Milliye Kumandanı

Ali Fuat

(b)

Türklerin İzmir’i Yunanlılara bırakmayacağına dair İngiliz İsthibarat raporu

(24. I. 1920)

Erzurum Heyeti Merkeziyesine gönderilen telgraf.

Anadolu havalisi ile İrtibat zabitliği ve istihbarat işlerini tedvir eden İngiltere Hükümetinin İzmir‘li Mr. Wortsh Alkinson 12.1.36‘da hükümetine verdiği bir raporda bir hafta imtidat eden tetkikatı neticesinde Osmanlı İmparatorluğu tacının en kıymettar taşı olan İzmir vilâyetinin ve Türkiye‘nin her hangi bir santim toprağı Yunanistan‘a terk edildiği zaman memleketin hercü merç ve bütün hristiyan nüfusunun katliam edileceği kanaatini hasıl etmiş olduğunu ilâve ettiği mevsuken haber alınmıştır.

Heyeti Temsiliye namına

Mustafa Kemal

Kaynakça:

1- Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Atatürk

Araştırma Merkezi, Ankara, 2007

2-Erol Mütercimler, Fikrimizin Rehberi, 2008

3- Salih Karaoğlu, Kurtuluş Savaşı Destanı, 2010

4-Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi,  Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV, 2006