27 TEMMUZ 1919 PAZAR

27 TEMMUZ 1919 PAZAR

İstanbul’da bulunan İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe, Lord Curzon’a bir telgraf gönderir: “...Meclisin İstanbul’da toplanmasına engel olunsa dahi, bunun dahilde herhangi bir yerde toplanmasına kimse mâni olamayacak! Esasen, Mustafa Kemâl halen Erzurum’da bir kongre toplamakla meşgul!”

Konya Valisi Cemâl Bey, Milli mücadeleye destek olanları tutuklamaya ve bunları Dahiliye Nezaretine bildirmeye devam etmektedir.^(a)

Dahiliye Nazırı Adil Bey bazı illere yazdığı yazı ile Mustafa Kemâl Paşa ve Rauf Bey’in “Milli Kongre” adıyla bir toplantı yapmalarının ülkenin geleceği için çok tehlikeli olduğunu, devlette herhangi bir  görevi olmayanların devlet işlerine hiçbir şekilde karıştırılmamasını bu yönde ısrar edenlerin ise derhal tutklanmasını bildirir. ^(b)

(a)

Devlet-i Osmaniye

Posta ve Telgraf ve Telefon Nezâreti

Telgrafnâme

Mahreci: Konya

Târîh: 27 Temmuz sene 1335

Dâhiliye Nezâreti'ne

Şark'da küşâd edileceği beyân olunan kongrenin sûret-i küşâdına dâir şimdi makâm-ı vilâyete yazılmıs olan açık telgrafnâme şifreye kalb olunarak ber-vech-i zîr arzolundu. Ma‘lûm-ı sâmîleri olduğu üzere bu kongre Üçüncü Kolordu Müfettişi Kemal Paşa ile Birinci-İkinci Kolordu müfettişleri ma‘rifetiyle teşkîl edilmiş bir askerî teşkîlâtdan ibâretdir. Hattâ bu uğurda bunca takayyüdâta karşı mükerrir  Kadınhanı'nda aynı teşkîlâta me’mûr ihtiyât zâbitliğinden terhîs edilmiş sivil Mülâzım-ı Evvel Faruk ve Mülâzım-ı Sânî İbrailli Cemâl ve Dadaylı Mehmed Ali ve Süleyman nâmındaki eshâs zâbıtaca derdest edilerek Saidili Kaymakamlığı'na teslîm edildiği anlaşılması üzerine tahkîkât netîcesinin başkaca arzı tabî‘îdir. Binâen-aleyh arz-ı sâbık vechile kumandanların sür‘at-i tebdîlleri pek zarûrî bulunduğunu tekrâr arzeylerim.

Fî 26 Temmuz sene 1335

Vâli

Cemâl

(b)

Bâb-ı Âli

Dâhiliye Nezâreti

Edirne Vilâyeti'ne Eskisehir Mutasarrıflığı'na

Ankara " Erzincan " Bitlis " İçel " Hüdâvendigâr " İzmit " Diyarbakır " Bolu " Sivas " Teke " Trabzon " Canik " Kastamonu " Çatalca " Konya " Karahisâr-ı Sâhib (Afyon) " Mamuretülaziz " Karesi " Van " Kal‘a-i Sultaniye " Kayseri " Kütahya " Maras " Mentese " Niğde "

Üçüncü Ordu Müfettiş-i sâbıkı Mustafa Kemâl Bey ile Bahriye Nâzır-ı esbakı Rauf Bey'in Erzurum'da "Millî Kongre" nâmıyla bazı  kimseleri toplamağa tasaddî etdikleri ve bazı vilâyât ve elviyede bu yolda bazı teşebbüsât vukû‘a getirilmekde olduğu alınan haberlerden anlşılmakdadır. Bu teşebbüsât her ne fikr ü niyete müstenid olur ise olsun memleketin menâfi‘-i âliyesine her hâlde mugâyir ve gâyet muzırdır. Bununla beraber kavânîn-i mer‘iye ahkâmına da münâfî ve mürettib ve müsevvik ve mültehikler hakkında kânûnen mes’ûliyet-i sedîdeyi dâ‘îdir. Memleketde bu gibi ahvâl devâm edecek olur ise vatan-ı mukaddesimizi pek yakından tehdîd etmeye başlayan tehlike-i inkırâzdan kurtarmak mümkin olamayacağında akl-ı selîm ashâbı müttefikdir. Çünkü bu kadar müskilât-ı hâriciye ve dâhiliye ile muhât olduğumuz bir ân-ı hatar-nâkda böyle her kafadan bir ses çıkacak ve rast gelen istediğini yapacak olursa ma‘âzallâh felâket tabî‘îdir. İşte bunun içindir ki her yerde umûr-ı memleket münhasıran hükûmet tarafından tedvîr ve icrâ olunur. Yine bu hikmete müsteniddir ki hiçbir memleketde umûr-ı hükûmete vazîfedâr olmayanlar tarafından müdâhale etdirilmez. Binâberîn bu kâ‘ide-i esâsiyeye husûsen bu kadar nâzik bir zamânda ri‘âyet edilmemesi ne hikmet-i hükûmet ne de muktezâ-yı basîret ve hamiyet ile kâbil-i te’lîfdir. Binâen-alâ-zâlik vazîfedâr olmayanların her kim olursa olsun umûr ve mu‘âmelât-ı devlete zinhâr hiçbir vesîle ile karışdırılmaması ve müdâhalede ısrâr edenlerin kezâlik her kim olursa olsun der-akab derdest edilerek pençe-i kânûna teslîmiyle haklarında kânûnen terettüb edecek mu‘âmelâtın îfâsı ve bu gibi müdâhalâtdan ahâlice tahassul edebilecek sû’-i te’sîrâtın her türlü tedâbîr-i lâzımeye mürâca‘atla bilâ-ifâte-i vakt izâlesi el-hâsıl kavâ‘id-i hükûmete ve ahkâm-ı kavânîn ve nizâmât-ı memlekete mugâyir olan her hareketin sâha-i fi‘liyâtda te’sîrât göstermesine meydân verilmeden sedîden ve kat‘iyen men‘ine müsâra‘at edilerek her tarafa karşı isbât-ı mevcûdiyet ve ibrâz-ı azm ü şiddet edilmesi sûret-i mahsûsada tavsiye ve emn ü âsâyişi dâhil-i vilâyetde müddet-i kalîle zarfında kemâ-hüve'l-muntazar takrîr ve tesbîte muvaffakiyetinize intizâr olunur.

Fî 27 Temmuz sene 1335

Dâhiliye Nâzırı

Âdil

Kaynakça:

1-Kaynakçalı Atatürk günlüğü, http://atam.gov.tr/wp-content/uploads/KAYNAKÇALI- ATATÜRK-GÜNLÜĞÜ1.pdf

2-Erol Mütercimler, Fikrimizin Rehberi, 2008

3- Salih Karaoğlu, Kurtuluş Savaşı Destanı, 2010

4-Yusuf Sarınay, Belgelerle Mustafa Kemâl Atatürk (1916-1922), Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, 2003